Pierwsza pomoc przedmedyczna to postępowanie, które może zdecydować o zdrowiu, a nawet życiu drugiego człowieka. Światowy Dzień Udzielania Pierwszej Pomocy, obchodzony co roku, przypomina nam, jak ważna jest wiedza i umiejętność szybkiej reakcji w sytuacjach zagrożenia.

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej podkreśla, że znajomość podstawowych procedur powinna być elementem obecnym w codziennej świadomości każdego z nas.

Dlaczego warto pamiętać o pierwszej pomocy?

W sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia liczy się każda sekunda. Dzięki znajomości podstawowych procedur możemy uratować życie drugiej osoby wdrażając właściwe postępowanie, zanim na miejsce dotrą służby medyczne.

Zasady ogólne pierwszej pomocy przedmedycznej

1. Zadbaj o bezpieczeństwo własne i poszkodowanego.
2. Sprawdź przytomność poszkodowanego – zadaj pytanie, potrząśnij za ramiona.
   • jeśli reaguje – ułóż w pozycji bezpiecznej, wezwij pomoc medyczną, regularnie oceniaj
3. Jeśli nie reaguje, udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę.
   • jeśli reaguje – ułóż w pozycji bezpiecznej, wezwij pomoc, regularnie oceniaj
4. Jeśli poszkodowany dalej nie reaguje, sprawdź oddech przez 10 sekund (patrz, słuchaj, wyczuwaj).
   • jeśli reaguje – ułóż w pozycji bezpiecznej, wezwij pomoc, regularnie oceniaj
5. Jeśli oddech jest nieprawidłowy lub nieobecny –
   • zadzwoń pod nr tel. 112 lub 999
   • jeśli zdarzenie ma miejsce na terenie szpitala, wezwij szpitalny Zespół Reanimacyjny COZL >>> nr tel. 1111  
   • rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO) w stosunku 30 uciśnięć – 2 oddechy ratownicze z użyciem defibrylatora automatycznego.
   • nie przerywaj RKO do czasu przybycia służb medycznych, powrotu oddechu lub własnego zmęczenia ratownika.
6. Jeśli poszkodowany oddycha, ale nie odzyskał przytomności – ułóż go w pozycji bezpiecznej i regularnie kontroluj funkcje życiowe oczekując na wezwany Zespół.

Najczęstsze sytuacje wymagające pierwszej pomocy

Zakrztuszenie

• jeśli poszkodowany kaszle – zachęcaj go do kontynuowania kaszlu.
• jeśli się dławi i nie może oddychać:
  • stań z boku i nieco z tyłu, pochyl go do przodu i wykonaj 5 energicznych uderzeń w plecy między łopatkami,
  • jeśli nie przynosi to efektu – wykonaj 5 razy ucisk nadbrzusza (manewr Heimlicha): obejmij poszkodowanego od tyłu, umieść pięść między pępkiem a mostkiem i energicznie pociągnij ku górze.
• jeśli dolegliwości nie ustępują, wezwij służby medyczne.

Rany i krwotoki

Rany: oczyść ranę, przemyj środkiem odkażającym, załóż plaster lub opatrunek.
Krwotok z nosa: pochyl głowę do przodu, zastosuj kompres chłodzący, zaciśnij skrzydełka nosa na co najmniej 10 minut.

Krwawienia z ran:

• zdezynfekuj ranę i uciśnij ją opatrunkiem,
• unieś kończynę powyżej poziomu serca,
• jeśli krwotok nie ustaje – załóż opaskę uciskową 5–7 cm powyżej rany, zapisz godzinę jej założenia, powiadom przełożonego i udaj się do Izby Przyjęć COZL.

Oparzenia

• schładzaj oparzone miejsce pod zimną wodą przez minimum 15 minut,
• przykryj je jałową gazą lub opatrunkiem hydrożelowym,
• nie przebijaj pęcherzy,
• udaj się do Izby Przyjęć COZL.

Złamania

• ustabilizuj kończynę prowizorycznie,
• przy urazie ręki użyj chusty trójkątnej, umieszczając ją między ramieniem a tułowiem, a końce zawiąż na karku po stronie zdrowej ręki,
• przewieź poszkodowanego do Izby Przyjęć COZL.

Zawał mięśnia sercowego – objawy:

• ucisk lub ból w klatce piersiowej,
• duszność, zimne poty, nudności,
• ból promieniujący do pleców, szyi, brzucha lub ramion,
• zawroty głowy, osłabienie.

Postępowanie: wezwij pomoc medyczną, podaj własny lek poszkodowanego podjęzykowo, zasugeruj powstrzymanie od aktywności ruchowej, nie pozostawiaj go samego.

Udar mózgu – objawy:

• opadanie kącika ust,
• nagła utrata siły w kończynie,
• zaburzenia mowy, silny ból głowy, problemy z widzeniem i równowagą.

Postępowanie: sprawdź objawy zgodnie z zasadą 3M (Mina, Mięśnie, Mowa), zanotuj godzinę wystąpienia symptomów, wezwij pomoc medyczną,  nie pozostawiaj poszkodowanego samego.