18 października 2025 roku w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli spotkali się lekarze i specjaliści, którzy dyskutowali o tym, jak budować nową jakość w polskiej onkologii – od profilaktyki, przez diagnostykę, po koordynację leczenia. Nowoczesne terapie, współpraca specjalistów i pacjent w centrum systemu – to trzy tematy, które najczęściej powtarzały się w wypowiedziach ekspertów podczas I Lubelskiej Konferencji Krajowej Sieci Onkologicznej pod hasłem „Wyzwania i perspektywy”.

W imieniu dyrektora Piotra Mateja konferencję otworzył dr Robert Klijer, zastępca dyrektora ds. lecznictwa COZL. Podkreślił on rosnącą skalę zachorowań onkologicznych w Polsce, potrzebę współpracy lekarzy specjalistów z podstawową opieką zdrowotną oraz wymiany wiedzy i koordynacji działań w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej.

– Jako lekarze i społeczeństwo mamy wspólny problem – choroby onkologiczne, których liczba rośnie w szybkim tempie. Odpowiedzią na to wyzwanie jest Krajowa Sieć Onkologiczna, zapewniająca pacjentom nowoczesne i optymalne leczenie. Spotykamy się tutaj, aby wymieniać doświadczenia, edukować i koordynować działania, tak aby pacjenci mogli trafiać na odpowiednią ścieżkę leczenia możliwie jak najwcześniej. Aby „wygrać tę walkę”, konieczna jest ścisła współpraca z lekarzami POZ, dzięki której możemy pacjentów spotykać wcześniej i przeciwdziałać niekorzystnym trendom epidemiologicznym – mówił dr Klijer.

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej, jako wielo- i wysokospecjalistyczny ośrodek, będący jednocześnie Wojewódzkim Ośrodkiem Koordynującym w ramach ogólnopolskiego programu Specjalistycznych Ośrodków Leczenia Onkologicznego (SOLO III), odgrywa kluczową rolę w systemie opieki zdrowotnej naszego regionu, łącząc edukację, praktykę i innowację.

Konferencję rozpoczął wykład poświęcony leczeniu systemowemu pacjentów onkologicznych. Dr n. med. Agata Chrzanowska-Kapica przedstawiła złożoną strukturę terapii łączącej chirurgię, radioterapię, chemioterapię, leczenie ukierunkowane molekularnie i immunoterapię.

– Leczenie skojarzone daje dziś szansę na wieloletnie przeżycie. Naszym celem nie jest już tylko remisja, ale trwałe wydłużenie życia przy zachowaniu jego jakości – podkreśliła dr Chrzanowska-Kapica.

W swoim wystąpieniu doktor zwróciła również uwagę na znaczenie personalizacji terapii, monitorowanie toksyczności leków oraz konieczność interdyscyplinarnego podejścia do każdego pacjenta.

Dr n. med. Anita Kołodziej-Karska zaprezentowała dane epidemiologiczne dotyczące raka jelita grubego, który pozostaje jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych w Polsce.

– Aż 90 procent przypadków dotyczy osób po 50. roku życia, a kluczowym czynnikiem ryzyka jest styl życia – dieta bogata w tłuszcze i czerwone mięso, otyłość oraz brak aktywności fizycznej – wskazała dr Kołodziej-Karska.

Podkreśliła ona również znaczenie badań przesiewowych, w tym kolonoskopii realizowanej w COZL w ramach programu NFZ, oraz potrzebę czujności lekarzy POZ wobec tzw. czerwonych flag, takich jak anemia, krew w stolcu czy zmiana rytmu wypróżnień.

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Stanisławek omówił zasady kompleksowej opieki nad pacjentkami z rakiem piersi. Przedstawił aktualne dane epidemiologiczne i podkreślił, że w Polsce wyniki leczenia wciąż różnią się od tych osiąganych w krajach Europy Zachodniej.

– Wczesna diagnostyka ratuje życie, ale równie istotna jest organizacja procesu terapeutycznego – od momentu rozpoznania po rehabilitację i wsparcie psychologiczne – mówił prof. Stanisławek.

W prezentacji omówione zostały także metody chirurgiczne, hormonoterapia, immunoterapia i leczenie celowane. Profesor przypomniał również, że każda pacjentka powinna mieć zapewniony dostęp do badań profilaktycznych, takich jak mammografia czy USG piersi.

Lek. med. Radosław Skorek wygłosił referat pt. „Kiedy do poradni żywieniowej”, w którym zwrócił uwagę na stan odżywienia pacjenta jako kluczowy czynnik w powodzeniu terapii. Podkreślił on także, że niedożywienie dotyczy nawet 40% pacjentów onkologicznych i może zwiększać ryzyko powikłań po leczeniu.

– Nie możemy skutecznie leczyć, jeśli nie dbamy o właściwe odżywienie organizmu. To integralny element procesu terapeutycznego – zaznaczył lek. Skorek.

Kolejne wystąpienia przybliżyły praktyczne aspekty pracy specjalistów z innych dziedzin.

Lek. med. Jacek Kulik przedstawił wykład o współczesnej radioterapii w praktyce lekarza POZ, wskazując na nowe możliwości technologiczne, które pozwalają zwiększyć skuteczność leczenia przy minimalizacji skutków ubocznych.

Lek. med. Damian Widz omówił objawy alarmowe w urologii, które powinny skłonić pacjentów do pilnej konsultacji specjalistycznej – m.in. krwiomocz, zaburzenia mikcji czy bóle w okolicy lędźwiowej. Jak podkreślił, szybkie skierowanie do urologa może decydować o skuteczności leczenia nowotworów układu moczowego.

Ostatni wykład, poprowadzony przez Dorotę Daniluk z Działu Koordynowanej Opieki Onkologicznej COZL, poświęcony był funkcjonowaniu Krajowej Sieci Onkologicznej i roli karty diagnostyki i leczenia onkologicznego (DILO).

– Karta DILO to nie tylko dokument – to narzędzie, które porządkuje proces diagnostyczno-terapeutyczny i pozwala pacjentowi poruszać się w systemie bez zbędnych barier. Właściwa koordynacja opieki, szybka wymiana informacji i jasno określone ścieżki diagnostyczne to klucz do skrócenia czasu od podejrzenia nowotworu do rozpoczęcia leczenia – tłumaczyła Dorota Daniluk.

Lekarz POZ jest kluczowym ogniwem w systemie onkologicznej opieki – to on najczęściej jako pierwszy ma kontakt z pacjentem, rozpoznaje objawy mogące sugerować nowotwór i inicjuje szybką ścieżkę diagnostyczno-terapeutyczną poprzez wystawienie karty DILO. Karta ta umożliwia pacjentowi szybki dostęp do diagnostyki i leczenia onkologicznego w ramach kontraktu z NFZ.

Ważne jest, by lekarze POZ pamiętali, że kartę DILO można wystawić zarówno przy podejrzeniu, jak i przy potwierdzonym rozpoznaniu nowotworu. Karta jest własnością pacjenta i powinna mu towarzyszyć na wszystkich etapach leczenia. Terminy w ścieżce onkologicznej są ściśle określone – od wystawienia karty do rozpoczęcia terapii nie powinno minąć więcej niż kilka tygodni.

Lekarz POZ nie tylko rozpoczyna, ale też kończy ścieżkę onkologiczną, przejmując pacjenta po zakończeniu leczenia. Jego rola obejmuje dalsze monitorowanie stanu zdrowia, kontrolę powikłań, chorób współistniejących i prowadzenie profilaktyki wtórnej. Współpraca między POZ a ośrodkami onkologicznymi powinna być stała, oparta na wymianie informacji i wsparciu w opiece nad pacjentem.

Celem Krajowej Sieci Onkologicznej jest ujednolicenie i usprawnienie tego procesu, w tym wprowadzenie elektronicznej karty DILO oraz paszportu onkologicznego z zaleceniami odnośnie monitorowania. Fundamentem skutecznego systemu pozostaje jednak czujność lekarzy rodzinnych, szybka reakcja na objawy alarmowe i ścisła współpraca z ośrodkami specjalistycznymi.

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej, jako WOM, aktywnie wspiera lekarzy POZ w zakresie edukacji, organizacji ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej oraz opieki nad pacjentem po leczeniu. Jednocześnie przyczynia się do rozwoju i promocji działalności Szpitala jako wiodącej jednostki w strukturach Krajowej Sieci Onkologicznej.

Skuteczna onkologia wymaga nie tylko nowoczesnych terapii, ale przede wszystkim współpracy i spójnej organizacji opieki.

– Naszym zadaniem jest nie tylko leczyć, ale i tworzyć system, który pozwoli każdemu pacjentowi trafić na właściwą ścieżkę jak najszybciej – podsumowali organizatorzy.