Badania pokazują, że przestrzeganie zaleceń Europejskiego kodeksu walki z rakiem może znacząco zmniejszyć liczbę zgonów – w Europie mogłoby to obniżyć śmiertelność nawet o połowę. Codzienne wybory dotyczące stylu życia, a także uczestnictwo w profilaktyce, mają realny wpływ na długość i jakość życia.

W Polsce rocznie na nowotwory złośliwe choruje około 170-185 tysięcy osób. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2021 roku zarejestrowano 171,6 tys. nowych zachorowań, a w 2022 roku liczba ta wzrosła do około 185 tys. Na świecie w 2024 roku szacuje się około 20 milionów nowych przypadków, a według prognoz liczba ta może wzrosnąć do ponad 35 milionów do 2050 roku.

Najczęściej diagnozowane nowotwory u mężczyzn to rak gruczołu krokowego, rak płuca i rak jelita grubego, natomiast u kobiet są to rak piersi, rak jelita grubego i rak płuca. W grupie wiekowej 20-44 lata dominują rak jądra u mężczyzn oraz rak piersi u kobiet. Wzrost zachorowań wynika zarówno z czynników genetycznych, jak i środowiskowych – palenie tytoniu, zanieczyszczenie powietrza czy niezdrowy styl życia znacząco zwiększają ryzyko. Pandemia COVID-19 dodatkowo utrudniła wczesne wykrywanie chorób nowotworowych. Mimo to skuteczność leczenia w Polsce stale się poprawia.

- Większość nowotworów jest związana z czynnikami, które możemy kontrolować. Proste działania, takie jak rzucenie palenia, utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, ograniczenie alkoholu oraz ochrona przed promieniowaniem UV i substancjami rakotwórczymi, znacząco obniżają ryzyko zachorowania – informuje Mariola Dyrda Kierownik Ośrodka Profilaktyki Nowotworów i Promocji Zdrowia COZL.

Szczepienia przeciwko wirusom HBV i HPV zmniejszają ryzyko raka wątroby i raka szyjki macicy. Profilaktyka wtórna w postaci badań przesiewowych pozwala wykryć nowotwory we wczesnym stadium lub zmiany przednowotworowe, co zwiększa skuteczność leczenia. Kobiety w wieku 25-64 lat powinny regularnie uczestniczyć w programie profilaktyki raka szyjki macicy, kobiety w wieku 45-74 lat wykonywać mammografię, a osoby w wieku 50-65 lat korzystać z badań w kierunku raka jelita grubego, np. kolonoskopii.

Ośrodek Profilaktyki Nowotworów i Promocji Zdrowia COZL (tel.: 81 454 1572) oferuje dwa schematy badań w programie profilaktyki raka szyjki macicy: tradycyjną cytologię co 3 lata oraz test HPV HR co 5 lat, który wykrywa DNA lub RNA wirusa o wysokim ryzyku onkogennym. W przypadku dodatniego wyniku testu HPV HR wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym, co pozwala dokładniej ocenić obecność zmian przednowotworowych lub nowotworowych w komórkach szyjki macicy.

- Zgodnie z zaleceniami Europejskiego kodeksu walki z rakiem, regularne badania przesiewowe są jednym z najskuteczniejszych sposobów zmniejszenia ryzyka zachorowania i śmiertelności z powodu nowotworów – podkreśla kierownik Ośrodka.

Europejski kodeks walki z rakiem to skuteczne narzędzie do edukacji i profilaktyki. Systematyczne stosowanie jego zaleceń nie tylko zmniejsza ryzyko zachorowania, ale także poprawia jakość i długość życia. Osoby zainteresowane udziałem w badaniach lub poradami profilaktycznymi mogą kontaktować się z lokalnymi ośrodkami zdrowia.