Drukuj
Badania laboratoryjne

Informacje dla Pacjenta, Pielęgniarki, Lekarza

W Medycznym Laboratorium Diagnostycznym Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli wykonywany jest szeroki wachlarz badań z zakresu: hematologii, hemostazy, analityki ogólnej, diagnostyki onkologicznej,hormonalnej, biochemicznej, mikrobiologicznej oraz serologii transfuzjologicznej. Od 2020 roku wykonujemy także badania w kierunku wirusa SARS-CoV-2. Laboratorium pracuje w systemie zmianowym 24 godziny na dobę.

W SKŁAD MEDYCZNEGO LABORATORIUM DIAGNOSTYCZNEGO COZL WCHODZĄ:

Ogólne zalecenia dotyczące przygotowania pacjenta do badań wg W.G. Guder: Próbki. Od pacjenta do laboratorium

  1. W celu uniknięcia błędnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych zaleca się pobieranie próbek do wszystkich badań na czczo, po 12 godzinach od przyjęcia ostatniego posiłku, z zachowaniem zmniejszonej aktywności fizycznej przez pacjenta przed pobraniem.
  2. Jeśli jest to możliwe, próbki krwi do badań powinny być pobierane pomiędzy godz. 7 a 9 rano.
  3. Próbki powinny być pobierane przed wdrożeniem procedur diagnostyczno - terapeutycznych.
  4. Należy zawsze dokumentować dokładny czas pobrania materiału na skierowaniu na badania.
  5. Pobranie próbki w niewłaściwym czasie może wyrządzić więcej szkód niż niepobranie jej wcale.
  6. Wyniki badań, które przychodzą za późno, to zmarnowanie próbki.
  7. Krew nigdy nie powinna być pobierana w pobliżu miejsca wlewów dożylnych.
  8. Próbka krwi powinna być pobrana z tej kończyny, gdzie nie podaje się infuzji lub iniekcji. Ponadto powinien upłynąć odpowiedni czas pomiędzy zakończeniem wlewu dożylnego a pobraniem krwi (roztwór węglowodanów – 1 godz., roztwór aminokwasów i hydrolizatu białek - 1 godz., roztwór elektrolitów - 1 godz, tłuszczów – 6 godz.).
  9. Aby zmniejszyć wewnątrz - i międzyosobniczą zmienność w wynikach badań laboratoryjnych, należy wystandaryzować procedurę pobierania materiału do badań.

Należy spełnić następujące warunki:

 

Ewentualne następstwa zastosowania świadczenia zdrowotnego w postaci pobrania materiału do badań - pobrania krwi żylnej

Krwiak w miejscu wkłucia
Działania korekcyjne:

  1. przerwać pobieranie,
  2. usunąć opaskę uciskową,
  3. usunąć igłę z miejsca wkłucia,
  4. założyć opatrunek uciskowy na około 1 godz.

Nudności i wymioty
Działania korekcyjne:

  1. przerwać pobieranie,
  2. wyjąć igłę z miejsca wkłucia,
  3. wezwać lekarza.

Złe samopoczucie, osłabienie (pot, bladość, omdlenie, drgawki)
Działania korekcyjne:

  1. przerwać pobieranie,
  2. wezwać do pomocy drugiego pracownika punktu pobrań,
  3. wezwać lekarza,
  4. do czasu przybycia lekarza udzielić pacjentowi pierwszej pomocy w ramach swoich kompetencji.

Zatrzymanie krążenia
Działania korekcyjne:

  1. udzielić pierwszej pomocy w ramach swoich kompetencji,
  2. wezwać lekarza.

Uwaga dla pacjenta! Po pobraniu krwi miejsce wkłucia zabezpieczone przed wypływem krwi należy delikatnie ucisnąć przez ok. 7 minut. Nie należy stosować zbyt mocnego nacisku ani też - uwaga! - zginać ręki w łokciu!

 

Kolejność napełniania probówek obowiązująca w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej zgodnie z zaleceniami CLSI - dokument H3-A6 poświęcony pobieraniu krwi

  1. probówka na posiew krwi
  2. probówka z cytrynianem
  3. probówka przeznaczona do uzyskania surowicy (bez lub z separatorem)
  4. probówka z heparyną (bez lub z separatorem)
  5. probówka z EDTA
  6. probówka z inhibitorem glikolizy
  7. probówki z innymi dodatkami

HEMOLIZA

  1. Hemoliza jest definiowana jako uwolnienie wewnątrzkomórkowych komponentów RBC oraz innych elementów morfotycznych krwi do przestrzeni zewnątrzkomórkowej.
  2. Wyróżniamy dwa rodzaje hemolizy: (a) In vivo - co najmniej 50 przyczyn, (b) In vitro. Możliwe do odróżnienia na podstawie stężenia haptoglobiny w surowicy krwi.
  3. Hemoliza fizyczna powodowana jest niszczeniem RBC przez hipotonię obniżonym lub podwyższonym ciśnieniem.
  4. Hemoliza mechaniczna wywołana jest przepływem krwi przez urządzenie mechaniczne ( np. cewniki, zastawki sercowe) in vivo.
  5. Hemoliza jest wykrywalna wizualnie przy stężeniu wolnej hemoglobiny > 200 mg/l.
  6. Hemolizę in vitro można prawie zawsze uniknąć, gdy znany jest mechanizm hemolizy. Dlatego każda próbka hemolityczna powinna być udokumentowana, a przyczyna hemolizy powinna być zidentyfikowana.

Dlaczego nie wykonujemy badań w próbkach zhemolizowanych?

 LIPEMIA

Lipemia - mleczno-mętne zabarwienie surowicy lub osocza spowodowane obecnością wielkocząsteczkowych lipoprotein. U zdrowej osoby zmętnienie próbki może być związane ze spożyciem posiłku bogatego w tłuszcze.

Mechanizmy Interferencji:

Zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA ZDROWIA z dnia 21 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów jakości dla medycznych laboratoriów diagnostycznych i mikrobiologicznych Laboratorium Diagnostyczne Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli wydaje wyniki biochemiczne z opisem spektralnym próbek surowicy, który przedstawiony jest w postaci wskaźnika HIL. Wskaźnik ten sygnalizuje użytkownikowi potencjalne interferencje wywołane obecnością hemolizy, bilirubinemii lub zmętnienia surowicy:

Wskaźnik HIL podawany jest na wydruku wyniku w postaci trzycyfrowej, gdzie:

Każda wartość wskaźnika jest skorelowana z przybliżonym zakresem stężeń wyrażonym w mg/dl dla każdej z możliwych sub-stancji interferujących zgodnie z charakterystyką w poniższej tabeli:

wskaźnik H( mg/dl) l( mg/dl) L( mg/dl)
1 H< 25 l< 2 L < 25
2 25 < H < 50 2< I < 5 25 < L < 50
3 50 < H < 200 5< I < 20 50 < L < 200
4 200< H < 300 20 < I < 40 200 < L < 600
5 300 < H < 500 40 < I < 60 600 <L< 1000
6 500 < H < 1000 60 < I < 80 1000 <L< 3000
 

Zalecenia dotyczące przygotowania pacjenta Do badań układu krzepnięcia

  1. Pobranie powinno zostać przeprowadzone w godzinach porannych (7.00 - 9.00) w warunkach nie wywołujących stresu.
  2. Należy powstrzymać się od ćwiczeń fizycznych przez 24 godziny poprzedzające badanie oraz odpocząć przez 20 - 30 minut bezpośrednio przed pobraniem krwi.
  3. Zaleca się zastosować dietę lekkostrawną (niskotłuszczową) w dniu poprzedzającym badanie i powstrzymać się od palenia papierosów w dniu pobrania.
  4. W diagnostyce zaburzeń zakrzepowych, należy zaprzestać stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych oraz HRT na 2 miesiące przed badaniem, co ma szczególne znaczenie w przypadku oznaczeń wolnego białka S, aktywności białka S oraz oceny APC-R klasycznymi metodami koagulometrycznymi.
 

Zalecenia dotyczące przygotowania pacjenta do pobrania próbki moczu do analizy ogólnej
 

Uwaga: Prawidłowe pobranie próbki moczu zapewnia uzyskanie wyników diagnostycznie wiarygodnych. Nieprzestrzeganie właściwych procedur postępowania zarówno, przed oddaniem moczu do badania, jak i po jego dostarczeniu do laboratorium, prowadzi do zafałszowania wyników badań. Wydłużony czas transportu sprzyja namnażaniu bakterii. W warunkach in vitro dochodzi do zniszczenia innych struktur komórkowych.

Przygotowanie paclenta do badań laboratorylnych

  1. Mocz do badania powinien być oddany po całonocnym odpoczynku i unikaniu większych wysiłków fizycznych co eliminuje białkomocz i krwinkomocz posturalny oraz związany z wysiłkiem fizycznym.
  2. Przy badaniach mikrobiologicznych zalecane jest pobranie moczu, który znajdował się w pęcherzu przez 4 - 8 godz.
  3. Nie zaleca się przeprowadzania oceny osadu moczu pobranego podczas menstruacji oraz przy obecności upławów.
  4. W stanach naglących badaniu poddaje się próbkę przypadkową, pobraną od pacjenta, który nie został prawidłowo przygotowany. Skierowanie powinno zawierać informację o tym, że próbka moczu jest niestandardowa - umożliwi to krytyczną ocenę wyników.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami mocz do badania należy:

  1. Pobrać po porannej toalecie zewnętrznych narządów moczowo-płciowych, używając ciepłej wody bez dodatku środków myjących i odkażających.
  2. Oddać do czystego, jednorazowego, plastikowego naczynia.
  3. Podpisać pobraną próbkę w czytelny sposób podając datę i godzinę pobrania, dostarczyć do badania w możliwie najkrótszym czasie.

W zależności od rodzaju badania zebranie moczu może być:

Jednorazowe:

Dobowa zbiórka moczu:
Zbiórkę moczu przeprowadza się dokładnie w okresie 24 godzin. Rozpoczyna się od drugiego oddania moczu, a kończy się na pierwszym oddaniu dnia następnego.

 

Instrukcja dla personelu pielęgniarskiego i dla pacjentów o standardowym sposobie pobierania moczu do badania 

Uzyskanie odpowiedniej próbki moczu zależy od prawidłowych działań pacjenta, dlatego musi on uzyskać ustną lub pisemną informację o pobieraniu moczu.

Instrukcja:

  1. umyć ręce wodą i mydłem,
  2. wziąć czysty, jednorazowy pojemnik na mocz,
  3. nie dotykać wewnętrznych powierzchni pojemnika palcami,
  4. umyć zewnętrzne narządy płciowe z okolicą ujścia cewki moczowej włącznie, używając ciepłej wody (bez dodatku środków myjących, odkażających),
  5. oddać pierwszą porcję moczu do toalety,
  6. drugą porcję moczu oddać do pojemnika,
  7. pozostałą część moczu oddać do toalety,
  8. wytrzeć zewnętrzne powierzchnie pojemnika z moczem,
  9. zamknąć pojemnik,
  10. podpisać próbkę w czytelny sposób, podając datę i godzinę pobrania,
  11. dostarczyć próbkę do Medycznego Laboratorium Diagnostycznego.

 

Pobieranie materiału w celu wykonania morfologii kiwi


Nie zalecane jest mieszanie clagfe w czasie oczekiwania próbki na badanie.

             Mieszanie próbki z antykoagulantem
Zalecane: 3-4 krotne obrócenie probówki nałychmiast po pobraniu. Niedopuszczalne jest wstrząsanie próbki!
  • hemoliza
  • aktywacja płytek krwi
  • aktywacja czynników krzepnięcia

Przygotowania do doustnego testu obciążenia glukozą - OGTT:


Warunki przedanalityczne dotyczące czasu pobrania próbek najczęstszych oznaczeń immunochemicznych


Literatura