Cukrzyca typu 2 jest powszechnie określana jako pandemia XXI wieku – choroba cywilizacyjna, której dynamika wzrostu budzi poważne obawy. Według najnowszych danych International Diabetes Federation (IDF) około 589 milionów dorosłych (20-79 lat) na całym świecie żyje z cukrzycą, co oznacza, że choruje 1 na 9 osób w tej grupie wiekowej. Z tej grupy ponad 90% stanowią osoby z cukrzycą typu 2. Prognozy na rok 2050 wskazują, że liczba chorych może wzrosnąć nawet do 853 milionów dorosłych.

- Współczesny styl życia sprzyja rozwojowi cukrzycy typu 2 – coraz mniej ruchu, coraz więcej stresu i szybkie, wysoko przetworzone posiłki tworzą idealne warunki do jej narastania. Dlatego trzeba traktować cukrzycę jako globalne wyzwanie wymagające systemowych, profilaktycznych i edukacyjnych działań – podkreśla dr hab. n. med. Agnieszka Zwolak, lekarz kierujący Oddziału Endokrynologicznego Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej.

Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, która dotyka coraz większej liczby osób na całym świecie, w tym coraz częściej dzieci i młodzieży. Jej przebieg często jest podstępny – przez długi czas może nie dawać wyraźnych objawów, a nieleczona prowadzi do poważnych powikłań. Dlatego właśnie Światowy Dzień Cukrzycy (14 listopada) przypomina nam o znaczeniu profilaktyki, diagnostyki i skutecznego leczenia.

Zdrowy styl życia ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu cukrzycy typu 2. Regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta bogata w warzywa, produkty pełnoziarniste i zdrowe tłuszcze, unikanie nadmiaru cukru i przetworzonych produktów, a także utrzymanie prawidłowej masy ciała to najprostsze i najskuteczniejsze środki profilaktyczne. Równie istotne są regularne badania kontrolne. Warto wykonywać badania przesiewowe poziomu glukozy (np. glukoza na czczo, HbA1c) szczególnie u osób z grupy ryzyka, z nadwagą lub otyłością, rodzinnym występowaniem cukrzycy, nadciśnieniem czy zaburzeniami lipidowymi. Niezwykle ważne jest także wykrycie stanu przedcukrzycowego (np. upośledzona tolerancja glukozy i nieprawidłowa glikemia na czczo) i podjęcie leczenia na tym etapie.

Objawy, które powinny wzbudzić czujność, to m.in. wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, osłabienie, utrata masy ciała czy pogorszenie ostrości widzenia. Wczesne rozpoznanie umożliwia szybkie wdrożenie działań i zminimalizowanie ryzyka powikłań.

Nowoczesne leczenie cukrzycy opiera się nie tylko na postępowaniu farmakologicznym, ale również na edukacji pacjenta i ścisłej współpracy z zespołem diabetologicznym. Podkreśla się znaczenie kompleksowego, wielodyscyplinarnego podejścia: zmiany stylu życia i nowoczesnej farmakoterapii, monitorowania glikemii, kontroli HbA1c, lipidów oraz ciśnienia tętniczego. Współpraca pacjenta z zespołem diabetologicznym – edukacja pacjenta, samokontrola, wsparcie. Coraz większą rolę odgrywają nowoczesne technologie – systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM), pompy insulinowe oraz aplikacje wspierające samokontrolę glikemii.

Niewłaściwa kontrola cukrzycy może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych: mikroangiopatii (……), retinopatii (uszkodzenie siatkówki), nefropatii (uszkodzenie nerek), neuropatii (uszkodzenie nerwów). Pacjenci z cukrzycą mają bardzo wysokie ryzyko zawału serca, udaru mózgu, chorób naczyń obwodowych. Cukrzycowa choroba nerek może prowadzić do przewlekłej niewydolności nerek, a zespoły stopy cukrzycowej często wiążą się z owrzodzeniami i ryzykiem amputacji. Wzrost śmiertelności u chorych na cukrzycę wynika przede wszystkim z chorób układu sercowo-naczyniowego, które są główną przyczyną zgonów w tej grupie.

- Powikłania cukrzycy rozwijają się często po cichu. Dlatego tak ważna jest nie tylko farmakoterapia, ale również regularna samokontrola i edukacja pacjenta – to elementy, które realnie wydłużają życie i poprawiają jego jakość - zaznacza dr hab. Agnieszka Zwolak.

Z okazji Światowego Dnia Cukrzycy zachęcamy: badaj poziom glukozy, zadbaj o zdrowy styl życia, o prawidłową masę ciała i skonsultuj się ze specjalistą. Wczesne działanie ma realne znaczenie – dla zdrowia pojedynczych osób, jak i dla całej populacji.