Szanowni Państwo Pacjenci,

poniżej zostały zamieszczone najistotniejsze informacje o jednej z form leczenia z wykorzystaniem promieniowania jonizującego. Mamy nadzieję, że pomogą one Państwu poddać się bez lęku zaordynowanym przez lekarza zabiegom radiochirurgicznym, ratującym Państwa zdrowie, a niekiedy – I życie. Jak wiadomo, często boimy się tego, o czym nic nie wiemy.

Rozwój nowoczesnych technologii medycznych sprawił, że obecnie nawet bardzo zaawansowana choroba nowotworowa nie wyklucza długiego życia.

W naszym szpitalu wszystkie procedury radioterapeutyczne wykonują wysoko wykwalifikowani specjaliści: lekarze, fizycy medyczni I technicy radioterapii, wykorzystując najnowocześniejszy sprzęt diagnostyczny I terapeutyczny.

Życzymy Państwu szybkiego powrotu do zdrowia I wielu, wielu lat życia przepełnionego szczęściem I radością.

Opracowała: mgr IZABELA BARANOWSKA
Specjalista Fizyki Medycznej
Starszy Asystent w Zakładzie Fizyki Medycznej COZL

CO TO JEST RADIOCHIRURGIA STEREOTAKTYCZNA?

Najkrócej mówiąc, jest to jedna z wysokospecjalistycznych technik radioterapii.

Słowo RADIOTERAPIA (pochodzące od łac. radius = promień i terapia) oznacza leczenie różnych schorzeń – przede wszystkim nowotworowych – za pomocą promieniowania jonizującego. Radioterapia stanowi jedną z trzech podstawowych metod leczenia pacjentów onkologicznych. Stosuje się ją zarówno jako samodzielny element postępowania terapeutycznego, jak i w skojarzeniu z chirurgią, chemioterapią oraz innymi metodami leczenia nowotworów.

W ramach radioterapii wykorzystuje się różne metody I techniki. Wśród nich znajduje się RADIOCHIRURGIA. Termin ten (od łac. radius = promień i chirurgia) oznacza nowoczesną, dynamicznie rozwijającą się metodę leczenia nowotworów (i innych schorzeń), która polega na niezwykle precyzyjnym jednorazowym lub kilkukrotnym (zwykle od 1 do 5) napromienieniu zmiany chorobowej dużą dawką promieniowania jonizującego przy jednoczesnej maksymalnej ochronie zdrowych tkanek. Wąsko skolimowana (wymodelowana) wiązka promieniowania zostaje precyzyjnie wycelowana w obszar zmiany chorobowej, po czym następuje szybki spadek dawki poza obszarem guza (tzw. ostry gradient dawki). Taki sposób napromieniania powoduje niemal natychmiast zniszczenie nieprawidłowych komórek.

Zatem podanie tą techniką wysokiej dawki promieniowania na obszar zmiany nowotworowej wywołuje skutek biologiczny porównywalny do efektów klasycznej operacji chirurgicznej, podczas której lekarz za pomocą narzędzi chirurgicznych usuwa guz nowotworowy (tzw. chirurgiczna ablacja guza).

Aby precyzyjnie zlokalizować obszar zmiany chorobowej, używa się przestrzennie rozłożonych znaczników, które tworzą system trójwymiarowych współrzędnych. Dlatego pełna nazwa tej wysokospecjalistycznej techniki brzmi: RADIOCHIRURGIA STEREOTAKTYCZNA (od stereo = związany z trójwymiarowością, przestrzennością i gr. taksis = układ, porządek).

Radiochirurgię stereotaktyczną wykorzystuje się w terapii guzów pierwotnych, guzów przerzutowych oraz nawrotów zmian nowotworowych, np. zlokalizowanych w mózgu (glejaki, oponiaki, nerwiaki, gruczolaki przysadki i inne). Zwykle przyjmuje się, że rozmiar guza nie powinien być większy niż 3 - 4 cm, ponieważ wysoka dawka promieniowania jonizującego nie może przekroczyć określonej wartości (objętości) w napromienianym narządzie organizmu pacjenta.

Z użyciem radiochirurgii stereotaktycznej leczy się także niektóre schorzenia nienowotworowe, jak na przykład malformacje tętniczo-żylne mózgu (naczyniaki) czy neuralgię nerwu trójdzielnego.

NASZA TRADYCJA I DOŚWIADCZENIE

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej jest jednym z pionierów, którzy wprowadzali radiochirurgię stereotaktyczną do praktyki klinicznej w Polsce.

Pierwszy pacjent otrzymał leczenie tą metodą w czerwcu 1989 roku. Do dziś taką terapię zastosowano u ponad 2000 chorych.

Od wielu lat COZL współpracuje w dziedzinie radiochirurgii z Kliniką Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej SPSK4 w Lublinie, co owocuje – z korzyścią dla pacjentów – stałym rozwojem innowacyjnych metod leczenia schorzeń onkologicznych (i innych) w naszym środowisku.

NOWOCZESNY SPRZĘT DO RADIOCHIRURGII

Przeprowadzanie zabiegów radiochirurgicznych wymaga zachowania najwyższej precyzji: w ułożeniu i odpowiednim unieruchomieniu pacjenta podczas sesji terapeutycznej, w zlokalizowaniu guza i określeniu jego zasięgu, w modelowaniu i podawaniu wiązek promieniowania na obszar zmiany chorobowej, a ponadto wymaga wnikliwej kontroli i możliwości modyfikowania przebiegu całej procedury. Dlatego realizacja radiochirurgii stereotaktycznej musi się odbywać na odpowiednim sprzęcie, spełniającym te wymogi.

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej jest pod tym względem jednym z najlepiej wyposażonych szpitali onkologicznych w Polsce. Pacjenci są leczeni metodą radiochirurgii stereotaktycznej z wykorzystaniem najnowocześniejszego specjalistycznego sprzętu i oprogramowania najwyższej klasy.

Od października 2020 roku COZL dysponuje najnowszą technologią terapii radiochirurgicznej z unikalnym w skali kraju zestawem modułów używanych do przygotowania i zrealizowania planów leczenia (opracowywanych indywidualnie dla każdego pacjenta) oraz do bezpiecznej realizacji terapii.

Obecnie podczas realizacji chirurgii stereotaktycznej wykorzystujemy:

• Nowoczesny akcelerator medyczny Elekta Versa HD (przyspieszacz liniowy, LINAC, firmy Elekta) z kolimatorem wielolistkowym (160 listków, czyli ruchomych przesłon, precyzyjnie kształtujących wiązki i pole promieniowania) oraz zrobotyzowanym stołem terapeutycznym 6D.

• System HexaPOD evo RT (firmy Elekta) będący zaawansowaną technologicznie platformą precyzyjnego pozycjonowania pacjenta. System ten zapewnia submilimetrową dokładność ułożenia pacjenta, korygując błędy translacyjne i błędy obrotowe, co skutkuje maksymalną dokładnością lokalizacji guza.
• System Elements – najnowocześniejszy komputerowy system planowania radiochirurgii, (wyprodukowany przez niemiecką firmę Brainlab, która cieszy się światową renomą jako producent specjalistycznego sprzętu i oprogramowania do radiochirurgii).

Jesteśmy jedną z dwóch placówek onkologicznych w Polsce, które posiadają to oprogramowanie i jedyną, która ma tak rozbudowany zestaw modułów, wykorzystywanych w różnych wariantach i etapach procedury radiochirurgicznej. Pozwala to nam przeprowadzać radiochirurgię stereotaktyczną bardzo bezpiecznie, z dokładnością do ułamka milimetra.
Dysponujemy więc oprogramowaniem do wykonywania planów leczenia dla zmian pojedynczych (Elements Cranial SRS), zmian mnogich (Elements Multiple Mets SRS), malformacji tętniczo-żylnych (Elements Angio), wykonywania korekcji dystorsji obrazów uzyskiwanych w rezonansie magnetycznym (Distortion Correction Cranial). Warto podkreślić, że w komputerowym systemie planowania leczenia wykorzystujemy najbardziej dokładny algorytm Monte Carlo, który oblicza dawkę promieniowania w taki sposób, że otrzymujemy rozkład dawki o najwyższym stopniu wiarygodności.

• Specjalny system radiochirurgiczny ExacTrac do bardzo precyzyjnego monitorowania ułożenia pacjenta i położenia guza w jego organizmie podczas sesji terapeutycznej. (Jest to także produkt firmy Brainlab.) COZL jest jednym z dwóch ośrodków w Polsce, które posiadają ten system.

Ów system zapewnia bardzo dokładne napromienianie jedno- lub wielofrakcyjne (tj. podzielone na wiele sesji) bez konieczności inwazyjnego umocowania na głowie pacjenta tzw. ramy stereotaktycznej. Zamiast tego stosuje się przyjazną dla chorego maskę z materiału termoplastycznego (wykonywaną dla każdego pacjenta indywidualnie), która ułatwia precyzyjny I sprawny przebieg procedury leczniczej. System ExacTrac jest unikalnym narzędziem do weryfikacji dokładności ułożenia pacjenta na podstawie anatomii jego wewnętrznej.

System ten jest w stanie wykryć ruchy pacjenta w trakcie zabiegu, pomiędzy podawaniem kolejnych wiązek promieniowania. Wykorzystując obrazowanie rentgenowskie oraz specjalną fuzję 6D, dostarcza natychmiast bardzo dokładnych informacji o pozycji pacjenta I jej zmianach (np. wskutek poruszenia się chorego lub wewnętrznych przesunięć anatomicznych). Wszelkie odchylenia od oczekiwanej pozycji są automatycznie wykrywane I natychmiast komunikowane (wyświetlane) zespołowi realizującemu zabieg. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko ominięcia guza przez wiązkę promieniowania w trakcie sesji terapeutycznej.

• Do sprawnego zarządzania radioterapią pacjenta wykorzystujemy nowoczesną bazę danych MOSAIQ.
  
  Wszystkie te urządzenia są ze sobą doskonale zintegrowane I kompatybilne dzięki wzajemnym konsultacjom obu producentów (tzn. firm Elekta I Brainlab) oraz ich współpracy z COZL.

ZALETY RADIOCHIRURGII STEREOTAKTYCZNEJ

• Radiochirurgia stereotaktyczna to jedna z najbardziej skutecznych form leczenia z wykorzystaniem promieniowania jonizującego.
• Jest jedną z tych nowoczesnych technologii medycznych, które wraz z postępem w leczeniu systemowym istotnie wpływają na wydłużenie czasu przeżycia i poprawę jego jakości.
• W przeciwieństwie do tradycyjnej operacji chirurgicznej zabieg radiochirurgii jest nieinwazyjny, bezkrwawy I bezbolesny dla pacjenta, nie wymaga hospitalizacji, może być przeprowadzony w trybie ambulatoryjnym, co zwiększa dostępność tej terapii dla mieszkańców Lublina, Lubelszczyzny i innych regionów Polski.
• Jest stosowany także wtedy, gdy tradycyjna interwencja chirurgiczna byłaby zbyt ryzykowna dla pacjenta lub niewykonalna z powodu położenia nowotworu w miejscu trudno dostępnym lub niedostępnym dla chirurga.
• W porównaniu z konwencjonalną, “zwykłą” radioterapią zabieg radiochirurgii kilkakrotnie skraca czas leczenia, ponieważ trwa zaledwie od 20 do 40 minut (jedna sesja).
• W przeciwieństwie do zabiegu napromieniania całego mózgowia (WBRT), który zwykle przeprowadzany jest jednorazowo, radioterapia stereotaktyczna zmian chorobowych tak zlokalizowanych może być powtarzana wielokrotnie przy pojawieniu się nowych ognisk (również u chorych po przebytym zabiegu WBRT).
• W trakcie jednej sesji radiochirurgii można napromieniać kilka zmian zlokalizowanych w mózgu (tzw. mnogie zmiany w mózgu).

Lokalizacja:

Zakład Radioterapii - budynek nr 5 i nr 6

Numery telefonów: