Diagnoza nowotworu to ogromne wyzwanie nie tylko dla ciała, ale i dla psychiki pacjenta. Choroba onkologiczna często wywołuje lęk, smutek, poczucie bezradności i utraty kontroli nad życiem. Objawy depresyjne mogą towarzyszyć pacjentowi na różnych etapach leczenia, a ich rozpoznanie bywa utrudnione przez współwystępowanie z symptomami choroby podstawowej oraz skutkami ubocznymi terapii. Wsparcie specjalistów oraz najbliższych odgrywa kluczową rolę w poprawie jakości życia chorych.

Depresja u pacjentów onkologicznych może przejawiać się na wielu płaszczyznach: emocjonalnej, poznawczej, fizycznej i społecznej. Objawia się smutkiem, lękiem, pesymizmem, trudnościami z koncentracją, przewlekłym zmęczeniem, zaburzeniami snu oraz wycofaniem społecznym. Czasami maskuje się poprzez drażliwość, nadmierne skargi zdrowotne lub nadużywanie substancji psychoaktywnych.

Indywidualna reakcja na chorobę i depresję zależy od odporności psychicznej, etapu choroby, sposobu leczenia oraz wsparcia otoczenia. Pacjenci wymagają kompleksowej opieki obejmującej psychoterapię, wsparcie emocjonalne i – w niektórych przypadkach – farmakoterapię. Rozmowa z psychologiem pomaga uporządkować myśli, techniki relaksacyjne zmniejszają napięcie, a kontakt z bliskimi niweluje poczucie osamotnienia.

U pacjentów onkologicznych depresja jest często bagatelizowana, co opóźnia diagnozę i leczenie, wpływa na emocje, myślenie oraz codzienne funkcjonowanie, a kompleksowe wsparcie psychologiczne, psychoterapia i farmakoterapia mogą znacząco poprawić ich jakość życia, dlatego kluczowe jest przyzwolenie na przeżywanie emocji i akceptacja trudnych uczuć.

- Zrozumienie, że depresja jest częstą reakcją na diagnozę nowotworową, ułatwia dostrzeganie zmian w zachowaniu pacjenta i daje mu przestrzeń do wyrażania emocji oraz otwartego komunikowania trudności lekarzom i psychologom – bez poczucia winy czy przekonania, że „powinien być dzielny”. Pogląd, że pacjent w trakcie leczenia onkologicznego musi nieustannie myśleć pozytywnie, zachowywać dobry nastrój i pozostawać w stanie ciągłej mobilizacji, może prowadzić do wyrzutów sumienia i dodatkowego obciążenia psychicznego. To z kolei pogarsza samopoczucie pacjentów i rodzi obawy, że ich emocje mogą negatywnie wpłynąć na leczenie („Przez moje myśli coś pójdzie nie tak”, „Nie powinienem płakać, bo w leczeniu najważniejsza jest pozytywna postawa – jestem słaby”). Tymczasem akceptacja emocji i samopoczucia adekwatnego do sytuacji pacjenta – który może doświadczać traumy i kryzysu – pomaga w radzeniu sobie ze stresem, zmniejsza napięcie psychiczne i wspiera proces zdrowienia” - podkreśla psycholog COZL, mgr Magdalena Bronisz-Rafałko.

- Kompleksowa opieka nad pacjentem onkologicznym uwzględnia aspekt psychologiczny. W naszym ośrodku współpracujemy z lekarzami, psychologami i terapeutami, by zapewnić pacjentom jak najlepsze warunki do walki z chorobą. Troska o zdrowie psychiczne wpływa na skuteczność leczenia i jakość życia – dodaje Piotr Rybak, dyrektor COZL.

Zrozumienie depresji u pacjentów onkologicznych i akceptacja ich emocji pomaga w zmniejszeniu napięcia psychicznego oraz wspiera proces leczenia. Ważne jest, aby chory nie czuł się zobowiązany do "pozytywnego myślenia" przez cały czas – przyzwolenie na przeżywanie trudnych emocji jest kluczowe w radzeniu sobie z chorobą.